Τετραετής Έκθεση 2016-2020 Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθουμένης Αναπαραγωγής (ΣΙΥΑ)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Τίτλος Σελίδα
Δήλωση Προέδρου του ΣΙΥΑ 3
Σκοπός του ΣΙΥΑ 4
Διορισμός του ΣΙΥΑ 4
Σύνθεση του ΣΙΥΑ 2016-2020 5
Λογότυπο του ΣΙΥΑ 6
Ιστοσελίδα του ΣΙΥΑ 6
Λειτουργός του ΣΙΥΑ με σύμβαση 6
Κτηριακές εγκαταστάσεις 7
Συνεδριάσεις του ΣΙΥΑ 7
Έντυπα για υποβολή αιτήσεων στο ΣΙΥΑ 8
Αιτήσεις που υποβλήθηκαν στο ΣΙΥΑ 8
Τροποποιήσεις που έγιναν στη νομοθεσία 10
Κανονισμοί 10
Σημαντικές αποφάσεις που λήφθηκαν από το ΣΙΥΑ 10
Τροποποιήσεις εντύπων υποβολής αιτήσεων 12
Συνέδρια – Εργαστήρια – Σεμινάρια σε σχέση με το ΣΙΥΑ 12
Συνεργασία ΣΙΥΑ με τη Βουλή των Αντιπροσώπων 13
Συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας 14
Εισηγήσεις για βελτίωση του τρόπου λειτουργίας του ΣΙΥΑ 14
Οικονομικός απολογισμός 15
Μελλοντικά σχέδια – προκλήσεις 16
Δήλωση του Προέδρου του ΣΙΥΑ
Επειδή δεν υπήρξε μεταβατική περίοδος μεταξύ της ψήφισης του “περί της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου 69(Ι)/2015 όπως τροποποιήθηκε” και του διορισμού των μελών του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΣΙΥΑ), το Συμβούλιο επικεντρώθηκε σε 4 βασικούς άξονες.
Πρώτον, προχώρησε σε αναστολή ορισμένων διατάξεων της Νομοθεσίας διότι ήταν αδύνατο να ετοιμασθούν έγκαιρα σχετικοί κανονισμοί ή/και πρωτόκολλα που διέπουν την εφαρμογή των μεθόδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ) στην Κύπρο
Ο δεύτερος άξονας στον οποίο επικεντρώθηκε ήταν η προετοιμασία κατάλληλων εντύπων με την συμπλήρωση των οποίων θα υπέβαλλαν σχετικά αιτήματα ζευγάρια που επιθυμούσαν να χρησιμοποιήσουν παρένθετη μητρότητα, μονήρεις γυναίκες που ήθελαν να αποκτήσουν παιδί με μεθόδους ΙΥΑ και γυναίκες που ξεπέρασαν το πεντηκοστό έτος της ηλικίας τους και ήθελαν να ζητήσουν εξαίρεση του ορίου ηλικίας έτσι ώστε να μπορούσαν να κάνουν χρήση μεθόδων ΙΥΑ.
Ο τρίτος άξονας, ήταν η μελέτη αιτημάτων που υποβάλλονταν στο ΣΙΥΑ και λήψη σχετικών αποφάσεων.
Ο τέταρτος άξονας, αφορούσε εισηγήσεις του ΣΙΥΑ προς το Υπουργείο Υγείας για τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας αφού είναι διαπίστωση του ΣΙΥΑ ότι η νομοθεσία χρίζει σημαντικής βελτίωσης.
Το ΣΙΥΑ θα συνεχίσει να βοηθά τα άτομα τα οποία επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν μεθόδους Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) στην Κύπρο και να ξεπεράσει όλες τις προκλήσεις που σχετίζονται με το θέμα αυτό στον τόπο μας.
Επιθυμώ να ευχαριστήσω όλα τα Μέλη του ΣΙΥΑ όπως επίσης και τη Λειτουργό με Σύμβαση στο ΣΙΥΑ για τη συνεχή υποστήριξη, επαγγελματισμό και ζήλο που όλοι υπέδειξαν στα τέσσερα χρόνια της άψογης συνεργασίας μας έτσι ώστε το ΣΙΥΑ, παρά τις όλες δυσκολίες που υπήρξαν, να λειτουργήσει ορθολογιστικά και να ολοκληρώσει με επιτυχία τα πρώτα τέσσερα έτη της ζωής του. Είμαι πέραν από σίγουρος ότι η πορεία του ΣΙΥΑ θα είναι ανοδική επιτυγχάνοντας ακόμη περισσότερα μέσα στα επόμενα χρόνια της λειτουργίας του.
Λευκωσία, 6 Νοεμβρίου 2020
Καθ. Μάριος Α. Καριόλου, PhD
Πρόεδρος του ΣΙΥΑ
Σκοπός του ΣΙΥΑ
Το Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΣΙΥΑ) ιδρύθηκε σύμφωνα με τον περί της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμο 69(Ι)/2015 όπως τροποποιήθηκε και αποτελεί το θεσμοθετημένο όργανο για να ελέγχει την τήρηση των διατάξεων του Νόμου και κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει αυτού. Το ΣΙΥΑ είναι υπεύθυνο για την κατάλληλη ενημέρωση του κοινού αναφορικά με τα προβλήματα υπογονιμότητας και τις εναλλακτικές μεθόδους τεκνοποίησης μέσω της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ) στην Κύπρο. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του είναι και η μελέτη αιτήσεων που αφορούν τρεις διαφορετικές κατηγορίες:
α) Παρένθετη Μητρότητα
β) Μονήρες Άτομο
γ) Εξαίρεση Ορίου Ηλικίας
Διορισμός του ΣΙΥΑ
(Συνεδρία Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 9.11.2016)
(Αρ. Πρότασης 1474/2016).
Το Συμβούλιο:
(α) Αποφάσισε να ακυρώσει τις Αποφάσεις με αρ. 79.149 και 79.567, με ημερ. 14.7.2015 και 7.10.2015, αντίστοιχα.
(β) Ενημερώθηκε για την πείρα, τα προσόντα και τις γνώσεις των προσώπων, τα οποία προτείνονται για διορισμό στο Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, όπως αυτά τεκμηριώνονται από τα βιογραφικά τους σημειώματα, τα οποία τέθηκαν ενώπιον του και επισυνάπτονται στην Πρόταση ως παραρτήματα Ι έως IX και ικανοποιήθηκε ότι πληρούν τις πρόνοιες του άρθρου 5 των περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμων του 2015 και 2016.
(γ) Ασκώντας τις εξουσίες που παρέχονται σε αυτό από το άρθρο 5 των περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμων του 2015 και 2016, αποφάσισε να διορίσει, μετά από Πρόταση του Υπουργού Υγείας, τα πιο κάτω πρόσωπα ως Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο και μέλη του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, για περίοδο τεσσάρων χρόνων, από τις 9.11.2016 έως τις 8.11.2020.
Σύνθεση του ΣΙΥΑ 2016-2020 (με αλφαβητική σειρά του επιθέτου)
Δρ. Μιχάλης Αναστασιάδης
Παιδίατρος
καθ. Μάριος Καριόλου
Πρόεδρος του ΣΙΥΑ
Επιστήμονας στον κλάδο της Γενετικής και Δικανικής Γενετικής
καθ. Μαρίνα Κλεάνθους
Επιστήμονας στον Κλάδο της Γενετικής
Δρ. Κωνσταντίνος Μαυρομουστάκης
Αντιπρόεδρος του ΣΙΥΑ
Μαιευτήρας/Γυναικολόγος
κα Δέσπω Ολυμπίου
Λειτουργός του Υπουργείου Υγείας
καθ. Γεωργία Παναγιώτου
Εγγεγραμμένη Κλινικός Ψυχολόγος
κα Δέσπω Παπαγεωργίου
Δικηγόρος
Δρ. Μιχάλης Πελεκάνος
Πτυχιούχος Βιολογικών Επιστημών με μετεκπαίδευση στην Κλινική Εμβρυολογία και Σπερματολογία
κα Έλενα Συμεωνίδου
Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
Δρ. Κρίνος Τροκκούδης
Ενδοκρινολόγος
καθ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς
Κοινωνιολόγος και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής
Λογότυπο του ΣIYA
Μετά από διευθετήσεις που έγιναν από τον Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και μέλος του ΣΙΥΑ, καθ. Κωνσταντίνο Φελλά, με τον Πρόεδρο του Τμήματος Σχεδιασμού και Πολυμέσων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, καθ. Πασχάλη Πασχάλη, προκηρύχθηκε διαγωνισμός μεταξύ των φοιτητών του πιο πάνω Τμήματος για τον σχεδιασμό λογοτύπου για το Συμβούλιο. Μετά την παρουσίαση του έργου των φοιτητών, το τέλος Ιουλίου 2017, το Συμβούλιο ψήφισε και υιοθέτησε το λογότυπο που ετοίμασε η κα Καλλιόπη Κοσματοπούλου. Η κα Κοσματοπούλου σχεδίασε και δώρισε το λογότυπο χωρίς να λάβει οποιαδήποτε αμοιβή ως εκ τούτου το Συμβούλιο θα είναι πάντοτε υπόχρεο για την ευγενική της πράξη και την ευχαριστεί.
Ιστοσελίδα του ΣΙΥΑ
Το ΣΙΥΑ έκρινε απαραίτητη τη δημιουργία ιστοσελίδας ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να ενημερώνονται για σημαντικά θέματα που διέπουν τις διεργασίες του Συμβουλίου. Πιο συγκεκριμένα, πληροφορίες που αφορούν το ΣΙΥΑ, όπως η νομοθεσία περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, οι διαδικασίες που απαιτούνται καθώς και τα επικαιροποιημένα έντυπα μέσω των οποίων υποβάλλονται αιτήσεις προς το ΣΙΥΑ. Ο ιστότοπος της ιστοσελίδας του ΣΙΥΑ είναι www.cmar.org.cy.
Λειτουργός του ΣΙΥΑ με σύμβαση
Η λειτουργική υποστήριξη λειτουργεί με αγορά υπηρεσιών από ιδιώτη, ο οποίος συνάπτει συμφωνία παροχής υπηρεσιών λειτουργού, διάρκειας από έξι μήνες ή και μέχρι δύο έτη. Ο/Η λειτουργός εκτελεί γραφειακά καθήκοντα, ετοιμασία και αποστολή Ημερήσιας Διάταξης και άλλων σχετικών προς τα Μέλη του ΣΙΥΑ. Τηρεί πρακτικά των συνεδριάσεων του ΣΙΥΑ και αρχείο με ηλεκτρονική καταχώρηση των δεδομένων και αιτήσεων. Είναι υπεύθυνο για την εξυπηρέτηση και πληροφόρηση του κοινού και των Μονάδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) για τα επικαιροποιημένα έντυπα που πρέπει να συμπληρώσουν και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν για να υποβάλουν αίτηση στο Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Πρόσθετα, παραλαμβάνει και ελέγχει τις αιτήσεις με βάση τα κριτήρια του ΣΙΥΑ και αρχειοθετεί τις αιτήσεις με τις αντίστοιχες απαντητικές επιστολές. Ο/Η λειτουργός διεξάγει όλη την αναγκαία αλληλογραφία, επιστημονικές έρευνες που αφορούν το αντικείμενο της ΙΥΑ και γενικά υποστηρίζει ότι χρειάζεται το ΣΙΥΑ για την εύρυθμη λειτουργία του.
Το Υπουργείο Υγείας παρείχε, αρχικά, προσωρινή γραμματειακή υποστήριξη μέχρι να προχωρήσει το Συμβούλιο σε αγορά υπηρεσιών, από τον Απρίλιο 2017 μέχρι τον Ιούλιο του 2017. Εν συνεχεία, προσλήφθηκε Λειτουργός με αγορά υπηρεσιών για περίοδο τεσσάρων μηνών από το Σεπτέμβριο του 2017 μέχρι τον Ιανουάριο του 2018. Αίτημα για παράταση της αγοράς υπηρεσιών δεν έγινε αποδεκτό με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί από Λειτουργό του Υπουργείου Υγείας, για τη χρονική περίοδο Απριλίου 2018 μέχρι Σεπτεμβρίου 2018. Ακολούθως, το ΣΙΥΑ ξεκίνησε την συνεργασία του με αγορά υπηρεσιών για πέντε μήνες από τον Οκτώβριο του 2018 μέχρι τον Μάρτιο του 2019 με τη Δρ. Γιάννα Ρουσιά. Μετέπειτα, προκηρύχθηκε διαγωνισμός με αριθμό 01/2019 από το Συμβούλιο για την αγορά υπηρεσιών με την πιθανότητα ανανέωσης για άλλους δώδεκα μήνες, σύμφωνα με το άρθρο 90(1)(γ) της εγκυκλίου ΓΛ/ΑΑΔΣ 101 και τη συνοπτική δημόσια σύμβαση (συμφέρουσα προσφορά βάση βέλτιστης ποιότητας προσόντων), όπου επτά άτομα προσκλήθηκαν και τέσσερις υπέβαλαν τις προσφορές τους. Μετά και από τις προφορικές συνεντεύξεις των τεσσάρων ατόμων και με βάση τα κριτήρια του διαγωνισμού, το Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να κατακυρώσει την προσφορά στη Δρ. Γιάννα Ρουσιά που εξασφάλισε την υψηλότερη βαθμολογία. Η Δρ. Ρουσιά άρχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες της από τις 26 Μαρτίου 2019 μέχρι τις 25 Μαρτίου 2020 και έχει ανανεωθεί το συμβόλαιο της για ακόμη ένα χρόνο από τις 26 Μαρτίου 2020 μέχρι τις 25 Μαρτίου 2021.
Κτηριακές εγκαταστάσεις
Το Υπουργείο Υγείας παρέχει στέγη και γραφειακό εξοπλισμό για την διεκπεραίωση των εργασιών του Συμβουλίου. Οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου κατά το 2017 και μέχρι τον Απρίλιο του 2018, πραγματοποιήθηκαν στο Υπουργείο Υγείας (9ο όροφο). Η στέγαση των γραφείων του Συμβουλίου για την χρονική περίοδο Απριλίου 2018 μέχρι Ιουλίου 2019 ήταν αρχικά στο Κέντρο Υγείας Έγκωμης, ενώ από τον Αύγουστο του 2019, το ΣΙΥΑ μεταφέρθηκε στο Πολυδύναμο Κέντρο Αγίου Δομετίου όπου του παραχωρήθηκαν ένα γραφείο μεγάλου μεγέθους και δύο άλλα μικρά, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του Συμβουλίου. Το Συμβούλιο συνεδριάζει σε αίθουσα που χρησιμοποιείται για συνεδριάσεις και της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ).
Συνεδριάσεις του ΣΙΥΑ
Για την περίοδο 20/01/2017 – 20/09/2020 το ΣΙΥΑ πραγματοποίησε 43 τακτές συνεδριάσεις. Οι συνεδρίες του ΣΙΥΑ είναι ανά μήνα και κατανέμονται κανονικά σε όλους τους μήνες του χρόνου, εκτός από τον Αύγουστο. Ο μέσος όρος συνεδριάσεων κατά χρόνο είναι περίπου 11.
Έντυπα για υποβολή αιτήσεων στο ΣΙΥΑ
Το ΣΙΥΑ για να αρχίσει να δέχεται αιτήσεις, έπρεπε να ετοιμάσει σχετικά έντυπα. Τα έντυπα που ετοίμασε (τόσο στην Ελληνική όσο και την Αγγλική γλώσσα) είναι τα εξής:
ΕΖΠΘΜ-1: Αίτηση ζευγαριού για παρένθετη μητρότητα
ΕΖΠΘΜ-2: Ιατρική βεβαίωση ότι η τεκμαιρόμενη μητέρα δεν είναι σε θέση να κυοφορήσει
ΕΖΠΘΜ-3: Ψυχιατρική αξιολόγηση ζευγαριού
ΕΖΠΘΜ-4: Βεβαίωση όλων των μερών για αποδοχή των διατάξεων της νομοθεσίας για παρένθετη μητρότητα
ΕΖΠΘΜ-4Α: Βεβαίωση ζευγαριού ότι παρόλες τις προσπάθειες του δεν μπόρεσε να εντοπίσει παρένθετη μητέρα στην Κύπρο
ΕΠΘ-1: Αίτηση της παρένθετης μητέρας
ΕΠΘ-2: Ιατρική βεβαίωση ότι η παρένθετη μητέρα μπορεί να κυοφορήσει
ΕΠΘ-3: Ψυχιατρική αξιολόγηση ζευγαριού
ΕΜΝ-1: Αίτηση από μονήρη γυναίκα
ΕΜΝ-2: Ψυχιατρική αξιολόγηση μονήρους γυναίκας
ΕΟ-1: Αίτηση εξαίρεσης ορίου ηλικίας
Αιτήσεις που υποβλήθηκαν στο ΣΙΥΑ
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, το ΣΙΥΑ αξιολόγησε αιτήσεις που ανήκουν σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες:
α. Παρένθετη Μητρότητα (ΖΠΘΜ)
β. Μονήρες Άτομο (ΜΝ)
γ. Εξαίρεση Ορίου Ηλικίας (ΟΗ)
Συγκεκριμένα για το Δεκέμβριο του 2017, το ΣΙΥΑ εξέτασε και ενέκρινε 4 αιτήσεις για παρένθετη μητρότητα και 2 αιτήσεις για εξαίρεση ορίου ηλικίας.
Για τα έτη 2018 και 2019, το ΣΙΥΑ εξέτασε τις ακόλουθες αιτήσεις:
Πίνακας Α.1 – Αιτήσεις που υποβλήθηκαν το 2018 στο ΣΙΥΑ
Πίνακας Α.2 – Αιτήσεις που υποβλήθηκαν το 2019 στο ΣΙΥΑ
Από τους πιο πάνω πίνακες προκύπτει ότι το 2019 υπήρχε αύξηση στην υποβολή αιτήσεων για όλες τις κατηγορίες. Επίσης το διάστημα από τον Ιανουάριο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2020, είχαν υποβληθεί 4 αιτήσεις για παρένθετη μητρότητα, 43 για μονήρεις άτομα και 24 για εξαίρεση ορίου ηλικίας.
Τροποποιήσεις που έγιναν στη Νομοθεσία
Η νομοθεσία περί της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής έχει τροποποιηθεί τρείς φορές ως ακολούθως:
α) Ν.194(Ι)/2015 Αρ.4545 στις 17 Δεκεμβρίου 2015
β) Ν.92(Ι)/2016 Αρ.4573 στις 29 Ιουλίου 2016
γ) N.113(I)/2018 Αρ. 4668 στις 25 Ιουλίου 2018
Το ΣΙΥΑ προτίθεται να αποστείλει τροποποιήσεις νομοθεσίας οι οποίες αφορούν ζητήματα με τους δότες γαμετών και το αρχείο το οποίο θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο, τη σύνθεση και επαναδιορισμό του Συμβουλίου καθώς επίσης και αλλαγές που αφορούν τις αιτήσεις μονήρων γυναικών όπου το Συμβούλιο εισηγείται να μην υποβάλλουν αίτηση στο Συμβούλιο και ότι οι μέθοδοι της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής θα μπορούν να εφαρμοσθούν μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου ηλικίας.
Κανονισμοί
Ο Υπουργός Οικονομικών έχει εγκρίνει το αίτημα του ΣΙΥΑ, για δημιουργία μίας νέας θέσης Διοικητικού Λειτουργού (Κλ. Α8, Α10 και Α11). Ως εκ τούτου, τα σχέδια υπηρεσίας διοικητικού λειτουργού και οι κανονισμοί που αφορούν τα σχέδια υπηρεσίας έχουν ετοιμαστεί και αποσταλεί στο Υπουργείο Υγείας και Υπουργείο Οικονομικών. Το σχετικό θέμα θα εξεταστεί από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, το οποίο θα απαντήσει στο προσεχές μέλλον.
Σημαντικές αποφάσεις που λήφθηκαν από το ΣΙΥΑ
Το ΣΙΥΑ στο διάστημα των τεσσάρων χρόνων έχει εκδώσει ορισμένες αποφάσεις που είναι σημαντικές και αφορούν:
α) «Σταθερή και μόνιμη σχέση» – τα ζευγάρια θα πρέπει να προσκομίζουν είτε πιστοποιητικό γάμου είτε πιστοποιητικό πολιτικής συμβίωσης ή ένορκο δήλωση – 09.06.17.
β) Το ύψος των τελών που θα πρέπει να πληρώνουν τα άτομα που θα υποβάλλουν αιτήσεις θα είναι ως εξής για την κάθε αίτηση:
(i) Μονήρες άτομο – 50 ευρώ
(ii) Εξαίρεση ορίου ηλικίας – 100 ευρώ
(iii) Παρένθετη μητρότητα – 150 ευρώ
Είναι απαραίτητη η υποβολή αιτήσεων με πρωτότυπες υπογραφές, τα πιστοποιητικά καθώς επίσης και η απόδειξη με σχετικό έμβασμα στο λογαριασμό του Συμβουλίου – 13.10.17.
γ) «Συνήθης νόμιμη διαμονή» – η διαμονή ενός προσώπου για περίοδο, τουλάχιστον, 185 ημερών σε περίοδο 12 μηνών για επαγγελματικούς λόγους ή/και λόγω προσωπικών δεσμών. Η φοίτηση σε Πανεπιστήμιο ή άλλη σχολή δε συνεπάγεται ότι το πρόσωπο έχει τη συνήθη κατοικία του στη χώρα αυτή. Αποδοχή είτε λογαριασμού ρεύματος ή υδατοπρομήθειας ή φορολογική δήλωση ή επιστολή εργοδότησης σαν απόδειξη συνήθους νόμιμης διαμονής – 19.12.17.
δ) Το πιστοποιητικό που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του περί της Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου στην Κύπρο, εάν άτομο δεν έχει τη μόνιμη διαμονή του στην Κύπρο θα πρέπει να προσκομίζει πιστοποιητικό/βεβαίωση ή άλλο αντίστοιχο έγγραφο από αρμόδια αρχή του κράτους που διαμένει που να βεβαιώνει ότι δεν έχει διαπράξει αντίστοιχα αδικήματα – 19.12.17.
ε) H έγκριση που θα δίδει το ΣΙΥΑ στα άτομα που αιτούνται εφαρμογή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής με Παρένθετη Μητέρα ή σε μονήρεις γυναίκες θα είναι για περίοδο 18 μηνών, ενώ για την αίτηση εξαίρεσης ορίου ηλικίας θα είναι 9 μήνες.
ζ) Το πιστοποιητικό περί Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας δεν θα γίνεται αποδεκτό εάν η ημερομηνία έκδοσής του υπερβαίνει τους 3 μήνες από την ημερομηνία υποβολής αίτησης προς το ΣΙΥΑ – 19.04.19
η) Το ΣΙΥΑ δεν παραχωρεί παρατάσεις κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις, αλλά δύναται να μελετά αιτήσεις που θα υποβληθούν εκ’ νέου με τυχόν νέα δεδομένα που θα υπάρχουν – 20.09.19.
θ) To ΣΙΥΑ αποφάσισε ότι το www.cmar.org.cy θα είναι ο ιστότοπος της ιστοσελίδας του ΣΙΥΑ – 22.12.19.
ι) Το ΣΙΥΑ στις περιπτώσεις αιτήσεων όπου η επιδημία Covid-19 επηρέασε ή ενδεχομένως να επηρεάσει τη θεραπευτική τους αγωγή και υπάρχει τεκμηριωμένη και δικαιολογημένη επιβεβαίωση από τη διεύθυνση των Μονάδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ), το ΣΙΥΑ θα παραχωρεί τρίμηνη παράταση – 19.06.20.
κ) Το ΣΙΥΑ θα ετοιμάσει ενημερωτικά έντυπα σε σχέση με τη δωρεά σπέρματος και ωαρίων στην Κύπρο που έχει ως στόχο την προώθηση της σωστής πρακτικής στον τομέα της Ι.Υ.Α. στην Κύπρο καθώς επίσης και την κατάλληλη ενημέρωση του κοινού. – 18.09.20.
Τροποποιήσεις εντύπων υποβολής αιτήσεων
Το ΣΙΥΑ έχει τροποποιήσει τα έντυπα υποβολής αιτήσεων ώστε να είναι καλύτερη και πιο πρακτική η συμπλήρωσή τους από τους αιτητές. Στο πλαίσιο των τροποποιήσεων, το Συμβούλιο έχει προσθέσει πιο λεπτομερείς οδηγίες χρήσεως όπως επίσης τη λίστα ελέγχου, οι οποίες καθιστούν πιο εύκολη τη συμπλήρωση των αιτήσεων. Σημειώνεται περαιτέρω, ότι όλα τα έντυπα αιτήσεων, όπως έχει αναφερθεί και πιο πάνω, έχουν μεταφραστεί στην Αγγλική γλώσσα.
Συνέδρια – Εργαστήρια – Σεμινάρια σε σχέση με το ΣΙΥΑ
Το ΣΙΥΑ σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ανάμεσα σε άλλα, έχει αρμοδιότητα να παρακολουθεί και να καταγράφει τις επιστημονικές και κοινωνικές εξελίξεις στον τομέα της Ι.Υ.Α. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο έχει παρευρεθεί στα πιο κάτω συνέδρια – εργαστήρια:
α) 13 – 14 Ιουνίου 2017:
Λευκωσία
Εργαστήρι Υπουργείου Υγείας και Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας
«Ανάπτυξη Στρατηγικής για τη Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία των Νέων στην Κύπρο»
Ο Πρόεδρος, Μάριος Καριόλου και Αντιπρόεδρος, Κωνσταντίνος Μαυρομουστάκης του Συμβουλίου έχουν εκπροσωπήσει το ΣΙΥΑ και έχουν καταθέσει τις απόψεις και θέσεις του Συμβουλίου.
β) 10-11 Δεκεμβρίου 2018:
Classic ξενοδοχείο, Λευκωσία
Εργαστήρι «Θαλασσαιμίας» με άξονα τους πιο κάτω 5 τομείς:
- Πρόληψη και έγκαιρη ανίχνευση
- Θεραπεία και έγκαιρη διάγνωση
- Κοινωνική υποστήριξη και πρόνοια
- Προώθηση έρευνας
- Δομή και οργάνωση
Στο συγκεκριμένο εργαστήρι έχουν παρευρεθεί τα μέλη κα Μαρίνα Κλεάνθους, Κωνσταντίνος Φελλάς και η λειτουργός του ΣΙΥΑ, Γιάννα Ρουσιά.
γ) 18 Σεπτεμβρίου 2020:
Θερινό Αμφιθέατρο στον Πολυχώρο “ΑΤΤΙΚΟΝ”, Πάφος
Σεμινάριο με τίτλο:
«Θέλω παιδί: Τα όρια της Ιατρικής Αναπαραγωγής στη Κύπρο»
Ο Πρόεδρος, Μάριος Καριόλου, όσο και η λειτουργός του ΣΙΥΑ, Γιάννα Ρουσιά έχουν εκπροσωπήσει το ΣΙΥΑ και έχουν απαντήσει ερωτήματα που έχουν τεθεί από το κοινό.
Συνεργασία ΣΙΥΑ με τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας
Το ΣΙΥΑ εκπροσωπήθηκε μετά από σχετική πρόσκληση, σε αριθμό συνεδριάσεων διαφόρων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών (Υγείας, Οικονομικών, Ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών), όπου κατέθεσε και τις απόψεις του κυρίως επί των πιο κάτω θεμάτων:
- Προϋπολογισμός του ΣΙΥΑ για τα έτη 2019, 2020 και 2021.
- Σχέδιο Επιδότησης για την Αντιμετώπισης της Υπογονιμότητας.
- Η ανάγκη έγκαιρης και σωστής ενημέρωσης των γυναικών για τη φύλαξη/κατάψυξη ωαρίων, οι οποίες επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον.
- Ο κίνδυνος μετεξέλιξης της δωρεάς γυναικείων ωαρίων σε εμπόριο.
- Ανάγκη αναθεώρησης των προνοιών του Σχεδίου για σκοπούς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
- Τροποποιήσεις του Νόμου περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας
Το ΣΙΥΑ, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, γνωστοποιεί τις εισηγήσεις του στο Υπουργείο Υγείας για τροποποιήσεις που αφορούν την νομοθεσία για την εφαρμογή μεθόδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Κύπρο.
Την 01/11/2019, ο Πρόεδρος του ΣΙΥΑ είχε συνάντηση με την Αρχιεπιθεωρητή του Υπουργείου Υγείας, Δρ. Καρολίνα Στυλιανού, για συντονισμό των προσπαθειών τους και συνεργασία στη δημιουργία ενός ενιαίου αρχείου δοτών ο οποίος να αναπροσαρμόζεται σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η αδειοδότηση των Μονάδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) και διάφορα πρωτόκολλα που στο μέλλον μπορεί να χρειαστεί να εκδοθούν για την καλύτερη εφαρμογή των μεθόδων Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Κύπρο.
Εισηγήσεις για βελτίωση του τρόπου λειτουργίας του ΣΙΥΑ
Ο φόρτος εργασίας του ΣΙΥΑ έχει πολλαπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια εκθετικά, όπως φαίνεται και από την αύξηση στον αριθμό των αιτήσεων που υποβάλλονται για εξέταση. Πιο σημαντικά, το Συμβούλιο έχει πάρα πολλά να πράξει σε σχέση με την προετοιμασία σχετικών πρωτοκόλλων και άλλων εντύπων που αφορούν την λειτουργία και επιτήρηση των Μονάδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Κύπρο. Για να γίνουν όλα τα πιο πάνω οπωσδήποτε χρειάζεται η πρόσληψη μόνιμου προσωπικού στο Συμβούλιο στην απουσία του οποίου, εκείνα που προβλέπονται από την σχετική νομοθεσία να γίνουν, θα είναι δύσκολο να υλοποιηθούν. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε μία μεταβατική περίοδος από την ημερομηνία ψήφισης του Νόμου και του διορισμού του Συμβουλίου ανάγκασε το Συμβούλιο, σε μεγάλο βαθμό, να ασχοληθεί μόνο με θέματα που αφορούσαν τις αιτήσεις που υποβάλλονταν από το κοινό.
Διαπιστώνεται ότι ο Νόμος 69(Ι)/2015 όπως τροποποιήθηκε επιβάλλεται να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο έτσι ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τις σημερινής κοινωνίας. Σ’ αυτό προσβλέπουν και οι πρόσφατες εισηγήσεις που υπέβαλε το ΣΙΥΑ για περαιτέρω τροποποίηση του σχετικού Νόμου.
Η ευσυνειδησία και ο επαγγελματισμός όλων των μελών του Συμβουλίου, οι οποίοι αφιερώνουν σημαντικό μέρος του προσωπικού τους χρόνου για να εξετάσουν τις αιτήσεις και άλλα θέματα που αφορούν την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, αποδίδουν ένα ποσοτικό και ποιοτικό έργο.
Η επαρκής στελέχωση του ΣΙΥΑ θα πρέπει να διευθετηθεί με τη διάθεση ανάλογων κονδυλίων για πρόσληψη κατάλληλου μόνιμου προσωπικού που πρέπει να έχει προσόντα που θα του επιτρέπουν να ανταποκρίνεται σωστά και με επάρκεια στο δύσκολο έργο που επιτελεί το ΣΙΥΑ.
Οικονομικός απολογισμός
Υπήρξε πρόνοια και παραχωρήθηκε αρχικά στο Συμβούλιο κονδύλι 45.000 ευρώ για το έτος 2017 μέσω του άρθρου 04.117 «Χορηγία ΣΙΥΑ» του κεφαλαίου 22.01.00.2 – «Υπουργείο Υγείας, Διοίκηση, Κεντρικά Γραφεία, Τακτικές Δαπάνες». Η σχετική πρόνοια λήφθηκε με την έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών στις 23 Μαΐου 2018 με αριθμό 21/2017 και περιλάμβανε το κόστος που χρειάζεται να καλυφθεί η στελέχωση του Συμβουλίου με ένα λειτουργό που προσλήφθηκε με αγορά υπηρεσιών, καθώς επίσης και για την αγορά εξοπλισμού του γραφείου του ΣΙΥΑ. Ο εξοπλισμός του γραφείου συμπεριλάμβανε δύο ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μία φωτοτυπική μηχανή, ένα σαρωτή και λογισμικό ABBYY fine reader corporate edition.
Για το έτος 2018, το Συμβούλιο κατέθεσε προς το Υπουργείο Υγείας ένα ενδεικτικό προϋπολογισμό περίπου 80.000 ευρώ. Το ποσό αυτό, τελικά, δεν ζητήθηκε αφού υπήρχαν διαθέσιμα κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών του ΣΙΥΑ.
Το 2019, το Συμβούλιο υπέβαλε στο Υπουργείο Υγείας προϋπολογισμό ύψους 111.890 ευρώ. Ο προϋπολογισμός του ΣΙΥΑ μετά από εισήγηση του Υπουργείου Υγείας και μετά από μικρές αλλαγές, που εισηγήθηκε το Υπουργείο Οικονομικών, αναθεωρήθηκε και μειώθηκε στο ποσό των 78.500 ευρώ. Το ΣΙΥΑ ζήτησε και το Υπουργείο Υγείας κατάθεσε στο λογαριασμό του ΣΙΥΑ το ποσό των 44.129.08 ευρώ, όπου το ΣΙΥΑ προχώρησε σε αγορά υπηρεσιών για πληροφορική (δημιουργία ιστοσελίδας) και λογιστική υποστήριξη καθώς επίσης κάλυψε άλλα έξοδα λειτουργίας του, όπως την αγορά υπηρεσιών Λειτουργού με σύμβαση.
Ο προϋπολογισμός του ΣΙΥΑ για το έτος 2020 είχε ύψος 141.790 ευρώ. Το ΣΙΥΑ μέχρι το τέλος της θητείας του παρόντος Συμβουλίου δεν έχει ζητήσει οποιοδήποτε κονδύλι από το Υπουργείο Υγείας αφού οι δαπάνες του καλύφθηκαν από υφιστάμενα κονδύλια.
Έχει ήδη υποβληθεί ο προϋπολογισμός του ΣΙΥΑ για το 2021, ο οποίος ανέρχεται στο ποσό των 227.819 ευρώ καθώς επίσης και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο για τα έτη 2021 μέχρι το 2023. Το ποσό του προϋπολογισμού έχει αυξηθεί αρκετά λόγω των έργων που προβλέπονται να γίνουν, ιδιαίτερα, του σχεδιασμού και της δημιουργίας ενός ενιαίου αρχείου δοτών καθώς επίσης και της μόνιμης θέσης Διοικητικού Λειτουργού στην κλίμακα Α8 που προβλέπεται για το έτος 2021.
Μελλοντικά σχέδια και προκλήσεις
Το Συμβούλιο από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα έχει καταδείξει τη θέληση και την επιμονή του να ασκήσει τα καθήκοντά του στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Η λειτουργός με σύμβαση εργάζεται σκληρά και προσπαθεί να φέρει εις πέρας όλες τις καθημερινές δραστηριότητες που αφορούν την λειτουργία του Συμβουλίου. Αυτό ανέδειξε τη μεγάλη αναγκαιότητα για την πρόσληψη πρόσθετου προσωπικού. Το ΣΙΥΑ επιβάλλεται να προχωρήσει άμεσα στα επόμενα δύο έτη στη δημιουργία τουλάχιστο δύο νέων μόνιμων θέσεων (ένας λειτουργός και ένας γραφέας) για την επαρκή στελέχωση του. Όταν το απαραίτητο υποστηρικτικό προσωπικό προσληφθεί τότε η διεκπεραίωση όλων των υποχρεώσεων, θεμάτων και αρμοδιοτήτων που διέπουν το ΣΙΥΑ θα γίνεται πιο αποτελεσματικά.
Το Συμβούλιο επισήμανε την ανάγκη για επιτακτική πληροφόρηση και άμεση επικοινωνία με τους πολίτες σε θέματα ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, έτσι ώστε να μπορούν να ενημερωθούν δεόντως. Πιο συγκεκριμένα, το ΣΙΥΑ ετοιμάζει έντυπα ενημέρωσης αναφορικά με την δωρεά σπέρματος και ωαρίων, τα οποία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από όλες τις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Στους μελλοντικούς στόχους του ΣΙΥΑ περιλαμβάνεται η δημιουργία μίας πλήρους οργανωτικής δομής με συγκεκριμένο οργανόγραμμα το οποίο θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο σοβαρό έργο που καλείται να επιτελέσει το Συμβούλιο. Επίσης, όπως έχει ήδη αναφερθεί, θα πρέπει να σχεδιασθεί και να δημιουργηθεί ένα αρχείο δοτών, με σκοπό οι τράπεζες γαμετών να ενημερώνουν το αρχείο του Συμβουλίου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής σε πραγματικό χρόνο. Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού λογισμικού, το οποίο θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο είναι άκρως απαραίτητη. Για αυτό το λόγο, θα προκηρυχθεί σχετικός διαγωνισμός. Προς το παρόν, το Συμβούλιο έχει ετοιμάσει ένα αρχείο στο οποίο μπορούν να καταχωρούνται οι δότες γαμετών το οποίο βρίσκεται, στην παρούσα φάση, υπό συζήτηση μεταξύ των Μελών του Συμβουλίου. Είναι υψίστης σημασίας η δημιουργία τέτοιου αρχείου, ώστε να τηρούνται όλες οι πρόνοιες της νομοθεσίας περί της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (69(Ι)/2015) όσον αφορά, κυρίως, τη χρήση γαμετών από άτομα που αιτούνται την εφαρμογή μεθόδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Κυπριακή Δημοκρατία.
